Dừa nước được coi như đặc trưng sinh thái của vùng sông nước. Dừa nước là thứ quả lạ chỉ có ở Cần Giờ và một số tỉnh miền Tây sông nước. Về Cần Giờ bạn sẽ bắt gặp hình ảnh quen thuộc với bạt ngàn những cánh rừng dừa nước mọc dày ở vùng cửa sông, ven biển hoặc những vùng có hệ sinh thái bán ngập mặn.
Tìm hiểu chung về dừa nước
Chắc chắn trong lần đầu chạm mặt, bạn sẽ không nghĩ đây là loại quả ăn được. Thậm chí còn chẳng thể liên tưởng dừa nước với dừa thông thường dù chúng có họ hàng thân thiết với nhau.
Dừa nước hay còn được gọi là dừa lá là loài duy nhất thuộc họ cau, phân bố chủ yếu trong các đầm lầy
Dừa nước mọc trong những vùng sình lầy dọc theo bờ sông, hay vùng ven cửa biển có thủy triều lên xuống, có nước chảy chậm bồi đắp phù sa dinh dưỡng. Cây có hệ thống rễ chằng chịt, thân ngầm và lá to. Thân và rễ cây dừa nước mọc ngang dưới lòng đất, chỉ có phần cuống hoa và lá nổi bên trên. Lá dừa nước có hình lược như lá dừa.
Trái dừa nước cũng mọc thành từng buồng sai trĩu quả như dừa cạn nhưng mỗi trái dừa nước được kết chặt lại với nhau thành hình quả cầu có đường kính từ 25-30 cm, người ta gọi đó là quài dừa. Một quả cầu tạo thành một buồng dừa trong đó chứa đến hàng trăm trái. Trái dừa nước bé xíu, chỉ như quả trứng gà, màu đất nâu sẫm.
Các công dụng của dừa nước
Dừa nước không chỉ ngon mà còn rất nhiều lợi ích. Bên trong là cơm dừa thường thì cơm rất dày, những quả non có ít nước còn khi già thì nước không còn. Nước dừa rất thơm và trong.
Thịt (cơm) dừa nước có màu trắng, mềm, vị ngọt thơm, tính mát và thường được dùng để chế biến thành món ăn giúp thanh nhiệt và giải khát. Ngoài ra theo Đông Y, dừa nước còn có tác dụng nhuận nhan sắc, giải nhiệt, cầm máu và bồi bổ sức khỏe.
Khi ăn vào, cảm nhận độ dẻo dai, vị ngọt vừa phải, bùi bùi, đọng lại sự thanh mát khó quên. Ai đã một lần thưởng thức dừa nước sẽ không thể quên được hương vị này hương vị thanh mát, ngọt bùi, dịu nhẹ của nó.
Ngoài ra, cơm dừa nước có thể dùng để làm mứt, thạch trong các món chè. Nhưng chỉ cần đơn giản pha cùng nước đường và đá thì đã có một món giải khát mát rượi và lạ vị.
Cây dừa nước được sử dụng với nhiều mục đích cho cuộc sống hàng ngày, không chỉ dùng cơm dừa mà các bộ phận khác như lá dừa, cuống hoa, mầm dừa… cũng rất có ích.
Ở Việt Nam, nông dân ngày nay mới chỉ sử dụng trái dừa nước để ăn và lá để lợp nhà hay làm củi, không mấy ai biết đến kỹ thuật chiết xuất nhựa dừa nước từ cuống hoa để nấu đường, ủ rượu, làm bia, lên men giấm, chưng cất cồn và một số loại sản phẩm có giá trị khác trong khi đó lại là nguồn thu nhập hiệu quả nhất của dừa nước.
Đặc biệt cuống hoa dừa nước hay còn gọi là quài dừa khi chưa nở hoa có thể được trích lỗ hứng nhựa ngọt hoặc có thể gọi là mật dừa nước, đây là một loại mật quý tự nhiên được mẹ thiên nhiên ưu ái ban tặng cho đất Cần Giờ. Mật dừa nước là tinh chất được chiết xuất từ cuống dừa nước 100% từ tự nhiên, không chứa bất kì chất bảo quản nào, có giá trị dinh dưỡng cao lại thuần khiết từ thiên nhiên nên góp phần nâng giá trị cho một loại cây mà trái của nó trước giờ chỉ dùng để ăn chơi.
Hoặc mật dừa nước dùng làm một thứ rượu mà người Philippines gọi là tuba. Họ cũng để nhựa ấy tự lên men thành một loại dấm nguyên chất, đặc sản của tỉnh Paombong, Bulacan. Mầm dừa non ăn được, cũng như những cánh hoa nở có dùng như trà.
Nói đến đây, nhất định bạn phải ghé thăm Cần Giờ một lần, để chiêm ngưỡng hết vẻ đẹp hùng vĩ của hàng dừa nước mọc hai bên đường hay những hàng quán duyên dáng bán dừa nước ở hai bên rừng Sắc cùng với bạt ngàn dừa nước mọc lan man xanh xanh dịu dàng, loài cây “chung thủy”, không đổi màu qua tháng năm, mùa nước.
Dừa nước như cái máy điều hòa không chỉ cho cơ thể mà cả tâm hồn đều cảm thấy mát mẻ. Không chỉ riêng người dân Cần Giờ mà những con người phương xa đến đây đã coi những bạt ngàn dừa nước là khoảng xanh bình yên của cuộc sống, là cái neo để họ níu lại, là lý do để tất cả người dân nơi đây mong muốn đem đặc sản dừa nước mang đến gần hơn với mọi người.
Xem thêm:
Mật Dừa Nước Bổ Dưỡng Như Thế Nào?
